شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
به آن دسته از فعالیت های روزمره که برای تهیه و تولید وسایل ضروری زندگی و رفع نیازهای مادی و معیشتی خود و دیگران انجام می دهیم، کنش اقتصادی می گویند.
مجموعۀ کنش ها، روابط و قواعدی که حول تولید و مصرف کالا و خدمات و توزیع درآمد و ثروت صورت می گیرد، نهاد اقتصاد را شکل می دهد. به عبارت دیگر، نهاد اقتصاد عبارت است از، مجموعه رویه ها و قواعد مستحکم و خدشه ناپذیری که در خصوص فعالیت های اقتصادی (اعم از تولید و مصرف کالا و خدمات یا توزیع درآمد و ثروت) وجود دارد.
ویژگی هایی مانند اقتصاد دانش بنیان، اقتصاد تک محصولی، اقتصاد مقاوم یا شکننده، اقتصاد دولتی یا غیر دولتی، اقتصاد سرمایه داری یا سوسیالیستی یا اسلامی و ... مُعرف برخی شاخص های هویت اقتصادی جوامع هستند.
الف) دستاوردها:
1) گسترش بهره مندی مردم کشور از آب، برق، گاز، ارتباطات و ...
2) ایجاد زیرساخت های مختلف مانند سدها و نیروگاه ها و توسعۀ ظرفیت تولیدی کشور در انواع محصولات
3) ارتقای شاخص های بهداشت و درمان
4) دستیابی به موفقیت هایی در عرصه های علم و فنآوری
5) سازندگیِ خرابی های ناشی از جنگ
6) جبران برخی عقب ماندگی های تاریخی
7) مقابله با تحریم ها و ....
ب) مُعضلات یا مشکلات:
1) تورم و بیکاری 2) وابستگی به نفت 3) توزیع نابرابر امکانات 4) تجمل گرایی و غلبۀ فرهنگ مصرفی و ...
1) فرصت ها :
تبدیل سرمایه های نفتی به انواع داری ها و ثروت ها مانند: صنایع و کارخانه جات تولیدی.
2) محدودیت ها :
ایجادِ اقتصادی وابسته، که رشد و افول آن به قیمت و درآمدهای نفتی مشروط می شود.
شکل گیری تولید ملی ضعیف و شکننده که مستقیم و غیرمستقیم وابسته به نفت می باشد.
پیدایش دولتی بزرگ و تنبل که می کوشد رفاه اقتصادی را نه بواسطۀ رواج کسب و کار بلکه عمدتاً به کمک درآمدهای نفتی تأمین کند. (چنین دولتی حتی می کوشد هزینه های آموزش و بهداشت را که دربیشتر نقاط دنیا از محل دریافت مالیات ها پرداخت می شود، به کمک درآمدهای نفتی تأمین کند(.
پیدایش احساس رفاهِ کوتاه مدت و سینوسی (دارای نوسان) که این وضعیت نیز به هیچ روی پایدار نخواهد بود. پیدایش وضعیتی شکننده که می تواند مورد سوء استفادۀ طمع ورزان بین المللی قرار گیرد و از آن بعنوان ابزاری برای ایجاد فشار بر جامعه استفاده کنند.
1) دورۀ قاجار: دریافت امتیازاتی مانند: امتیاز رویتر، امتیاز رژی (امتیاز انحصار توتون وتنباکو) و ...
2) دورۀ پهلوی: تاراج نفت، فروش جنگ افزار و کالاهای مصرفی و صنایع مونتاژ به ایران و تخریب بنیان های تولید ملی بویژه روح خودباوریِ ملت ایران.
اقتصاد، روزنۀ ورود استعمار و نابودی هویت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع به شمار می رود و به همین دلیل نیز تهاجم اقتصادی غربی ها، واکنش های ملت های غیر غربی را در پی داشته است.
جهان غرب، بدلیل رویکرد سکولار و دنیوی خود، هویت خود را بر اساس اقتصاد شکل می دهد. از این رو، نظام اقتصادیِ سرمایه داری، عامل اصلی هویت یابی افراد و جوامع غربی است. در نظام سرمایه داری غربی، هویت افراد و جوامع، بیش از هر چیز به دارایی و توان اقتصادی آنها وابسته است.
اقتصاد مقاومتی بعنوان راه نجات اقتصاد و هویت اقتصادی ایران:
ایران اسلامی، آرمان بازسازی هویت اقتصادی خود را با اجرای قانون اساسی و سیاست های اقتصاد مقاومتی دنبال می کند.
1) الگویی از اقتصاد پیشرفته، مستقل و مستحکم است.
2) باور به تعالیم حیات بخش اسلام و اتکاء به ظرفیت های مولّد مردمی و دولتی دارد.
3) متکی بر روحیۀ جهادی، خلاقیت، ریسک پذیری، امید و همبستگی است.
4) بر حضور فعال و مؤثر (حضور با عزت نفس، و حضور قدرتمندانه) درتعاملات جهانی تأکید دارد.
درون زا و برون گراست. (درونزا به این معنا که بر تولید داخلی قویِ خود متکی است و برون زا به این معنا که به طور متعادل، فعال و مؤثری با سایر کشورها مبادله می کند).
فراهم آوردن امنیت، رفاه و پیشرفت توأم با عدالت اجتماعی برای مردم ایران.
به ارمغان آوردن الگویی ایرانی - اسلامی از رشد و شکوفایی برای جهان اسلام و بشریت.
1) تلاش بر اساس عدالت و با اتکاء به دانش و فن آوری
2) تأکید بر استقلال، خودکفایی، منع خام فروشی ثروت های طبیعی
3) حفظ اقتدار و عزت ملی و درون زایی در عین برون گرایی
1) مقاوم و پایدار بودن این هویت اقتصادی در مقابل انواع مشکلات و موانع
2) طی نمودن مسیر پیشرفت، بدون تأثیر پذیری از دشمنی های بیرونی و موانع درونی
هویت اقتصادی جامعه:
کُنِش اقتصادی :
به آن دسته از فعالیت های روزمره که برای تهیه و تولید وسایل ضروری زندگی و رفع نیازهای مادی و معیشتی خود و دیگران انجام می دهیم، کنش اقتصادی می گویند.
نهاد اقتصاد :
مجموعۀ کنش ها، روابط و قواعدی که حول تولید و مصرف کالا و خدمات و توزیع درآمد و ثروت صورت می گیرد، نهاد اقتصاد را شکل می دهد. به عبارت دیگر، نهاد اقتصاد عبارت است از، مجموعه رویه ها و قواعد مستحکم و خدشه ناپذیری که در خصوص فعالیت های اقتصادی (اعم از تولید و مصرف کالا و خدمات یا توزیع درآمد و ثروت) وجود دارد.
برخی شاخص های هویت اقتصادی جوامع:
ویژگی هایی مانند اقتصاد دانش بنیان، اقتصاد تک محصولی، اقتصاد مقاوم یا شکننده، اقتصاد دولتی یا غیر دولتی، اقتصاد سرمایه داری یا سوسیالیستی یا اسلامی و ... مُعرف برخی شاخص های هویت اقتصادی جوامع هستند.
ویژگی های اقتصادی ایران، پس از انقلاب اسلامی:
الف) دستاوردها:
1) گسترش بهره مندی مردم کشور از آب، برق، گاز، ارتباطات و ...
2) ایجاد زیرساخت های مختلف مانند سدها و نیروگاه ها و توسعۀ ظرفیت تولیدی کشور در انواع محصولات
3) ارتقای شاخص های بهداشت و درمان
4) دستیابی به موفقیت هایی در عرصه های علم و فنآوری
5) سازندگیِ خرابی های ناشی از جنگ
6) جبران برخی عقب ماندگی های تاریخی
7) مقابله با تحریم ها و ....
ب) مُعضلات یا مشکلات:
1) تورم و بیکاری 2) وابستگی به نفت 3) توزیع نابرابر امکانات 4) تجمل گرایی و غلبۀ فرهنگ مصرفی و ...
فرصت ها و محدودیت های اقتصاد نفتی (اقتصاد نفت محور):
1) فرصت ها :
تبدیل سرمایه های نفتی به انواع داری ها و ثروت ها مانند: صنایع و کارخانه جات تولیدی.
2) محدودیت ها :
ایجادِ اقتصادی وابسته، که رشد و افول آن به قیمت و درآمدهای نفتی مشروط می شود.
شکل گیری تولید ملی ضعیف و شکننده که مستقیم و غیرمستقیم وابسته به نفت می باشد.
پیدایش دولتی بزرگ و تنبل که می کوشد رفاه اقتصادی را نه بواسطۀ رواج کسب و کار بلکه عمدتاً به کمک درآمدهای نفتی تأمین کند. (چنین دولتی حتی می کوشد هزینه های آموزش و بهداشت را که دربیشتر نقاط دنیا از محل دریافت مالیات ها پرداخت می شود، به کمک درآمدهای نفتی تأمین کند(.
پیامدهای اقتصاد نفتی (اقتصاد وابسته به نفت):
پیدایش احساس رفاهِ کوتاه مدت و سینوسی (دارای نوسان) که این وضعیت نیز به هیچ روی پایدار نخواهد بود. پیدایش وضعیتی شکننده که می تواند مورد سوء استفادۀ طمع ورزان بین المللی قرار گیرد و از آن بعنوان ابزاری برای ایجاد فشار بر جامعه استفاده کنند.
اَشکال مختلفِ تهاجم اقتصادیِ استعمارگران غربی به ایران:
1) دورۀ قاجار: دریافت امتیازاتی مانند: امتیاز رویتر، امتیاز رژی (امتیاز انحصار توتون وتنباکو) و ...
2) دورۀ پهلوی: تاراج نفت، فروش جنگ افزار و کالاهای مصرفی و صنایع مونتاژ به ایران و تخریب بنیان های تولید ملی بویژه روح خودباوریِ ملت ایران.
مهم ترین دلیل واکنش ملت های غیر غربی به تهاجم اقتصادی استعمارگران غربی:
اقتصاد، روزنۀ ورود استعمار و نابودی هویت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع به شمار می رود و به همین دلیل نیز تهاجم اقتصادی غربی ها، واکنش های ملت های غیر غربی را در پی داشته است.
اقتصاد و هویتِ جهان غرب:
جهان غرب، بدلیل رویکرد سکولار و دنیوی خود، هویت خود را بر اساس اقتصاد شکل می دهد. از این رو، نظام اقتصادیِ سرمایه داری، عامل اصلی هویت یابی افراد و جوامع غربی است. در نظام سرمایه داری غربی، هویت افراد و جوامع، بیش از هر چیز به دارایی و توان اقتصادی آنها وابسته است.
اقتصاد مقاومتی بعنوان راه نجات اقتصاد و هویت اقتصادی ایران:
ایران اسلامی، آرمان بازسازی هویت اقتصادی خود را با اجرای قانون اساسی و سیاست های اقتصاد مقاومتی دنبال می کند.
ویژگی های اقتصاد مقاومت:
1) الگویی از اقتصاد پیشرفته، مستقل و مستحکم است.
2) باور به تعالیم حیات بخش اسلام و اتکاء به ظرفیت های مولّد مردمی و دولتی دارد.
3) متکی بر روحیۀ جهادی، خلاقیت، ریسک پذیری، امید و همبستگی است.
4) بر حضور فعال و مؤثر (حضور با عزت نفس، و حضور قدرتمندانه) درتعاملات جهانی تأکید دارد.
درون زا و برون گراست. (درونزا به این معنا که بر تولید داخلی قویِ خود متکی است و برون زا به این معنا که به طور متعادل، فعال و مؤثری با سایر کشورها مبادله می کند).
پیامدهای اقتصاد مقاومتی :
فراهم آوردن امنیت، رفاه و پیشرفت توأم با عدالت اجتماعی برای مردم ایران.
به ارمغان آوردن الگویی ایرانی - اسلامی از رشد و شکوفایی برای جهان اسلام و بشریت.
محورهای تلاش مردم و دولت ایران بر مبنای اقتصاد مقاومتی:
1) تلاش بر اساس عدالت و با اتکاء به دانش و فن آوری
2) تأکید بر استقلال، خودکفایی، منع خام فروشی ثروت های طبیعی
3) حفظ اقتدار و عزت ملی و درون زایی در عین برون گرایی
پیامد اقتصاد مقاومتی (به عنوان یک هویت اقتصادی) برای ایران اسلامی:
1) مقاوم و پایدار بودن این هویت اقتصادی در مقابل انواع مشکلات و موانع
2) طی نمودن مسیر پیشرفت، بدون تأثیر پذیری از دشمنی های بیرونی و موانع درونی